विद्याव्रत

 आज दिनांक 11 फेब्रुवारी 2024 रोजी इयत्ता 8वी मुलींचा अतिशय हृदय असा विद्याव्रत(उपनयन) समारंभ ज्ञान प्रबोधिनी प्रशालेमध्ये साजरा झाला.याप्रसंगी पालक म्हणून विद्याव्रताच्या संपूर्ण प्रक्रियेबद्दल आणि प्रशालेबद्दल व्यक्त केलेले मनोगत

ज्ञानप्रबोधिनी प्रशालेच्या वास्तु मधे आलं की मला नेहेमी आचार्य अत्रेंची एक कविता आठवते

ही आवडते मज मनापासुनि शाळा,

लाविते लळा ही जशी माउली बाळा

इथे मधल्या चौकात उभं राहिलं आणि वर शाळेकडं पाहिलं की असं वाटतं की आमची मुलं किती नशीबवान, कारण त्यांना आई बाबांसोबत इतकं प्रेम देणारी आणि त्यासोबत उत्तुंग ध्येय देणारी अशी शाळामाउली लाभली आहे. आम्ही आमच्या मुलींना घ्यायला कधीही शाळेत आलो की नेहेमी येणारा अनुभव असा आहे की या वास्तुतुन त्यांचा पाय निघतच नसतो.

आमच्या मुलींच्या आयुष्यातल्या सोळा संस्कारांमधला अतिशय महत्वाचा संस्कार आज आत्ता इथे नुकताच संपन्न झाला.

*"विद्याव्रत संस्कार सोहळा"*

आत्ता या घडीला आम्ही सगळे पालक, इथे मागे बसलेले आमच्या मुलांचे आज्जी आजोबा खरतर खुप भारावुन गेलो आहोत. गेल्या २ तासात इथे जो सुन्दर कार्यक्रम साजरा झाला त्याला 'सोहळा' हाच शब्द चपखल आहे. विद्याव्रत... विद्येचं व्रत... विद्या मिळवण्यासाठी केलेला संकल्प, प्रतिज्ञा आणि उपासना .....हे सगळं करण्यासाठी स्वतः ला ठरविक नियम घालुन घ्यायचे आणि तसं वागायचा प्रयत्न करायचं... आयुष्यातली पुढची काही वर्षे फक्त आणि फक्त विद्या मिळवुन स्वत: ला सक्षम करण्यासाठी वापरायची. किती सुरेख संस्कार आहे हा.

या विद्याव्रताच्या निमित्ताने गेले वर्षभर शारीरिक, मानसिक, बौधिक, सामाजिक विकसन, आत्मगुणांचे विकसन अशा विविध विषयांवर आधारित विद्याव्रत व्याख्यानमाला प्रशालेने मुलींसाठी अयोजित केलेली होती. पालक म्हणुन ज्या विषयाचा आम्ही कदाचित कधीच विचार करु शकलो नसतो उदारणार्थ राष्ट्रअर्चना अशा विषयांवरसुद्धा व्याख्यान आणि चर्चा यानिमित्तने मुलींनी केली. या सगळ्या व्याख्यानांमधे जे काही मुद्दे शिकवले ते कदाचित सगळेच या मुलींना कळले नसतील. पण कुठेतरी मेंदुने ती नोंद घेतली आहे. आपण म्हणतो तसं subconscious mind मधे एक विचार सुरु झाला आहे. लहानपणी वाचलेल्या, ऐकलेल्या कुठल्याशा कवितेचे किंवा गोष्टीचे अर्थ मोठेपणी अचानक उलगडतात. कविता तोंडपाठ असते, गोष्ट नीट लक्षात असते पण अर्थ सापडला की आनंद होतो, बरोबर संदर्भ लागतो आणि सगळे धागे उलगडत जातात, पुढचे मार्ग दिसायला लागतात. तसंच या सगळ्या व्याख्यानांमधे झालेल्या चर्चा कुठे ना कुठे पुढे जाउन नक्कीच तुम्हा सगळ्या मुलींना उपयोगी पडणार आहेत.

या सगळ्या वर्षभर चाललेल्या उपक्रमांचा कळसाध्याय म्हणजे सज्जनगड इथे झालेलं विद्याव्रत शिबीर. वर्षभर झालेल्या व्याख्यानांची उजळणी, श्रमकार्य, माननीय मिलिंद सर्, माननीय संचालक गिरीशराव यांची सत्रं,दलाच्या ताईंनी घेतलेले खेळ, रात्री गायलेली भजनं, पहाटे ५ वाजता गडाच्या पठारावर मुलींनी केलेली उपासना आणि समोर हळुहळु उगवणारा सहस्त्ररश्मी.

विश्वास या मनीचा सांगु उभ्या जगाला,

आम्ही रवी उद्याचे अंधार भेदण्याला

हे पद्य मुलींना प्रत्यक्षात जगायला मिळालं.

मी मघाशी म्हणाले तसं आमच्या मुली खरच नशीबवान आहेत. त्यांना हे अनुभवता आलं. हे आयुष्यभर त्यांच्या स्मरणात राहिल.

शाळेने खरतर आता आम्हा पालकांवर पण एक मोठी जबाबदारी दिली आहे. या व्रताची जोपासना करण्यासाठी घरी योग्य वातावरण कसे ठेवता येईल ही आमची जबाबदारी आहे. मला वाटतं की यासाठी आम्हा पालकांसाठी सुद्धा एखादं मार्गदर्शनपर व्याख्यान प्रशालेनं आयोजित करावं अशी मी विनंती करते.

सगळ्यात महत्वाचं म्हणजे... आपण जे काही करतो आहोत, जे काही ज्ञान मिळवतो आहोत त्याचा मला पुढे जाउन उपयोग होणारच आहे पण त्याचप्रमाणे माझ्या देशाला त्याचा कसा उपयोग होइल हे पण मला बघायचं आहे.. हा विचार आमच्या मुलांमधे प्रशाला कायम रुजवत असते.दलांवरच्या पद्यातुन, विविध उपक्रमांमधुन

" भारतमाता एकच दैवत येत्या दिवसांचे" हाच विचार आमची मुलं शिकत आहे.देशप्रेम असं या वयापासुन अंगात मुरलं की आपल्याला मिळालेली विद्या योग्य ठिकाणी कशी वापरायची हे अपोआपच या सगळ्यांना नक्की समजेल याची खात्री वाटते.

आचार्य अत्रे कवितेत म्हणतात...

येथेच बंधुप्रेमाचे घ्या धडे,

मग देशकार्य करण्याला व्हा खडे

त्यांची माफी मागुन एकच शब्द बदलते...

येथेच 'विद्याव्रताचे' घ्या धडे,

मग देशकार्य करण्याला व्हा खडे

पसरवा नाव शाळेचे चहुकडे,

मग लोक बोलतील धन्य धन्य ती शाळा

जी देशासाठी तयार करीते बाळा,

लाविते लळा ही जशी माउली बाळा,

ही आवडते मज मनापासुनि शाळा

या सुंदर अनुभवासाठी प्रशालेचे आभार मानणार नाही कारण आईचे आभार मानायचे नसतात.

आम्ही कायम शाळेच्या ऋणात राहु. आम्ही कृतज्ञ आहोत.

धन्यवाद.

-स्मिता श्रीपाद

पालक, ८ वी मुली

11 फेब्रुवारी 2024