मनातले काही...: ओपनहायमर...चेन रिअक्शन...

ओपनहायमर...चेन रिअक्शन...

10.9.8.7.6......पडद्यावर जगातल्या पहिल्या अणुबॉम्ब चाचणी साठी काऊंटडाऊन सुरु होतो... श्वास रोखून आपण खुर्चीत बसतो. डॉल्बी डिजिटल मुळे आता कानठळ्या बसणारा आवाज आणि हादरे ऐकायची मानसिक तयारी होते आणि अचानक पडद्यावर नुसताच आगीचा लोळ दिसतोय. लख्ख प्रकाश आणि आवाज गायब... ते दृश्य डोळे विस्फारून बघणारा ओपनहायमर आणि त्याचे साथीदार...त्याक्षणी ओपी ला गीता आठवते

Now I am become death…The destroyer of worlds…

काय वाटलं असेल त्याक्षणी त्याला ? काय केलंय हे आपण ? का केलंय ? त्याचा चेहेरा आणि डोळे बघून आपण पण एक क्षण थिजून जातो..आकाशातला आगीचा लोळ पडदा व्यापून घेतो आणि आपल्याला आपल्याच भावना समजून घेता येत नाहीयेत तोपर्यंत कानठळ्या बसणारा आवाज आणि हादरे जाणवतात.... अरेच्चा खरंच की ....प्रकाशाचा वेग ध्वनीपेक्षा जास्त...शाळेत शिकलेलं विज्ञान....

इतकं परिणामकारक चित्रण...

हा संहार समोर दिसतोय आणि लोक टाळ्या वाजवतात...

हिरोशिमा आणि नागासाकी साठी बॉम्ब रवाना होतात तेव्हा ओपनहायमर हताश नजरेने बघतोय... त्याच्या हातून सुटलंय सगळं आता... राजकारणी बघून घेतील इथून पुढे ....निदान मला एक फोन करून कळवा तरी... त्याची विनंती... 5 ऑगस्ट च्या रात्री तो झोपू शकत नाहीये... आणि त्याला कोणी काही कळवायचे कष्ट पण घेतले नाहीयेत.... कळतं ते थेट 16 तासांनी...थेट तो प्रसंग न दाखवता सुदधा ओपी च्या डोळ्यातून त्याची भयानकता पोचतेच.

हिरोशिमा आणि नागासाकी मध्ये लाखो लोक मेले आणि तरीही इथे अमेरिकेत लोक टाळ्या वाजवून आनंद व्यक्त करतात... बुद्धीच्या पलीकडंच सगळं... ओपेनहायमर ला या 'विजयाचं' भाषण करता करता दिसणारा डोळे दिपवणारा प्रकाश... लोंबणारी त्वचा....विलाप करणारे लोक...

श्या यार... लिहिताच येत नाहीये मला आज काही सुसंगत...

ओपेनहायमर चे विस्फारलेले डोळे आणि त्याच्या चेहेऱ्यावर असलेले भाव....पूर्ण पडदा व्यापणारा तो अग्निकल्लोळ..मृत्यू चं विश्वरूपदर्शन बघून थिजलेले ते डोळे...

अर्जुनाचं असंच झालं असेल का ?...पण मग भगवान काय म्हणाले ?

कालोऽस्मि लोकक्षयकृत्प्रवृद्धो

लोकान्समाहर्तुमिह प्रवृत्तः।�ऋतेऽपि त्वां न भविष्यन्ति सर्वे

येऽवस्थिताः प्रत्यनीकेषु योधाः||

मी काळ आहे, विनाशाचा स्त्रोत....जगाचा नाश करण्यासाठी धारण केलेलं हे विश्वरूप....तु नसतास तरी काहीच अडलं नसतं...तुझ्या सहभागाशिवायही, काहीच अस्तित्वात राहणार नाही...

ओपी ने हे केलं नसतं तरी मृत्यू अटळ होताच का ?

प्रेसिडेंट ट्रुमन त्याला म्हणतात, बॉम्ब कोणी बनवला याच्याशी त्यांना काही देणं घेणं नाही... कोणी टाकला हेच ते बघतील...

तरीसुद्ध या नरसंहारासाठी त्याला असं वाटतंय की तो स्वतः च जबाबदार आहे...

पुढे त्याचा सिक्युरिटी क्लीअरन्स काढून घेणे आणि त्याला कम्युनिस्ट, रशियाधार्जिण ठरवणे, त्याच्यावरचा खटला असं बरंच काही अजून आहेच चित्रपटात.

किलियन मर्फी.... जबरदस्त अभिनय... दंडवत...

सिनेमात सतत येणारे वेगवेगळे आवाज... ओपनहायमार च्या स्वप्नांमधले आवाज, लाकडी पायऱ्यांवर वाजणाऱ्या बुटांचे आवाज, टाळ्यांचा आवाज, ट्रिनिटी टेस्ट नंतर चा कानठळ्या बसवणारा आवाज... जबरदस्त परिणाम करून जातात...

कृष्णधवल आणि रंगीत काळातल्या उड्या हळूहळू कळतात...अणुचाचणी च्या आधीचं जग रंगीत आणि आता सगळंच काळं पांढरं असं काही आहे का ? काय माहित. आपण लावू तो अर्थ....

अजून काही दिवस तरी चित्रपटाचा हँगओव्हर राहील असं वाटतंय. काही सुटलेल्या जागा, प्रसंग पुन्हा बघावे लागतील कदाचित...

ओपेनहायमार शेवटी म्हणतो तसं... चेन रिअक्शन सुरु झाली आहे...

ओपी, नोलान, गीता, कृष्ण, अर्जुन, काळ......विचारांची साखळी....चेन रिअक्शन....

स्मिता श्रीपाद

30 जुलै 2023